วันพุธที่ 2 กันยายน พ.ศ. 2552

ยาสามัญประจำบ้าน

ความหมายของยาสามัญประจำบ้าน

ยาสามัญประจำบ้าน หมายถึง ยาแผนปัจจุบันหรือยาแผนโบราณที่กระทรวงสาธารณสุขประกาศให้เป็นยาสามัญประจำบ้าน โดยมุ่งหมายที่จะให้ประชาชนได้ใช้ยาเหล่านี้รักษาอาการเจ็บป่วยเล็กๆน้อยๆ และไม่มีอาการรุนแรง เช่น ไอ ปวดศีรษะ ถูกน้ำร้อนลวก ท้องอืดท้องเฟ้อ ถูกมีดบาด เป็นต้น
ยาสามัญประจำบ้าน เรียกอีกชื่อหนึ่งว่า ยาตำราหลวง เป็นยาที่สามารถหาซื้อได้ มีจำหน่ายตามร้านขายยาทั่วไป ส่วนใหญ่จะมีราคาถูก สามารถซื้อได้โดยไม่ต้องมีใบสั่งแพทย์








พาราเซตามอล(Paracetamol)

สรรพคุณ : ใช้แก้ไข้ (ตัวร้อน), ปวดหัว, ปวดตา, ปวดหู, ปวดฟัน, ปวดหลัง, ปวดข้อ, ปวดกล้ามเนื้อ, ปวดแผล, ปวดประจำเดือน, ปวดเมื่อย.
วิธีใช้ : รับประทานหลังอาหารทันที ถ้ารับประทานเวลาท้องว่าง ก่อนรับประทานยาควรดื่มนมก่อน หรือหลังรับประทานยาควรดื่มน้ำตามมากๆ ควรรับประทานยาเฉพาะเมื่อมีอาการ และรับประทานซ้ำได้ทุก 4 ถึง 6 ชั่วโมง
ผู้ใหญ่ รับประทานครั้งละ 1-2 เม็ด
เด็กอายุ 5-10 ปี รับประทานครั้งละ 1 เม็ด
เด็กอายุ 3-5 ปี รับประทานครั้งละ ½ เม็ด
เด็กอายุ 1-3 ปี รับประทานครั้งละ ¼ เม็ด
ข้อควรระวัง : ห้ามใช้ในคนที่เป็นโรคกระเพาะอาหาร, หืด, ไข้เลือดออก, โรคเลือด (มีอาการเลือดออก แล้วหยุดยาก), คนที่แพ้ยานี้, คนท้องใกล้คลอด, เด็กที่มีอายุต่ำกว่า 1 ปี, เด็กที่มีอายุต่ำกว่า 12 ปี ที่เป็นไข้หวัดใหญ่ หรืออีสุกอีใส ถ้าจำเป็นต้องใช้ ควรใช้ยาพาราเซตามอลแทน ซึ่งอาจมีอาการแพ้ได้ โดยมีผื่นคันหรือลมพิษขึ้น ถ้ามีอาการแพ้ ควรหยุดยาทันที










ยาแก้หวัด ,แก้แพ้

คลอร์เฟนิรามีน (Chlorpheniramine)
คลอร์เฟนิรามีนชนิดเม็ด ขนาด 4 มก. และชนิดน้ำ 2.5 มก.ต่อช้อนชา หรือปริมาณขวดละ 60 มล.
สรรพคุณ : ใช้แก้อาการคัดจมูกน้ำมูกไหล, จาม และแก้อาการแพ้ต่าง ๆ เช่น ลมพิษ ผื่นคัน แพ้อากาศ แพ้อาหาร หรือแพ้ยา
วิธีใช้ : รับประทานวันละ 2-4 ครั้ง หรือเมื่อมีอาการ (รับประทานซ้ำได้ทุกๆ 6 ชั่วโมง - 8 ชั่วโมง)
ผู้ใหญ่ รับประทานครั้งละ 1-2 เม็ด
เด็กอายุ 7-12 ปี รับประทานครั้งละ ½ -1 เม็ด
เด็กอายุ 4-7 ปี รับประทานครั้งละ ¼ เม็ด หรือ 1/2-1 ช้อนชา
เด็กอายุ 1-4 ปี รับประทานครั้งละ 1/2 ช้อนชา
เด็กอายุต่ำกว่า 1 ปี รับประทานครั้งละ 1/4 ช้อนชา
เด็กอายุ ต่ำกว่า 2 สัปดาห์ ไม่ควรใช้
ข้อควรระวัง : ห้ามรับประทานร่วมกับยาระงับประสาททุกชนิด สุรา หรือเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ผสม, ยานี้อาจทำให้เสมหะเหนียว ขับออกยาก จึงไม่ควรใช้ในคนที่เป็นหืดหรือไอมีเสมหะ หรือถ้าพบว่ารับประทานยานี้แล้วกลับไอมากขึ้น ควรหยุดรับประทาน, ยานี้รับประทานแล้วทำให้ง่วงซึม ง่วงนอน มึนงง จึงห้ามขับรถ ขับเรือ หรือทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักรหรือของมีคม เพราะอาจเกิดอันตรายได้, ถ้าใช้ในเด็กเล็กต้องระวังขนาดของยาที่ใช้ อย่าให้เกินที่กำหนดไว้ ถ้ารับประทานเกินขนาด อาจทำให้เด็กมีอาการกระวนกระวาย หรือชักได้

ยาแก้อาเจียน, แก้เมารถ, เมาเรือ, วิงเวียน
ไดเมนไฮดริเนต (Dimenhydrinate) ขนาด 50 มก.
สรรพคุณ : ใช้แก้อาการคลื่นไส้, อาเจียน, เมารถ ,เมาเรือ, วิงเวียน
วิธีใช้ : รับประทานเมื่อมีอาการ และซ้ำได้ทุก 6 – 8 ชั่วโมง
ผู้ใหญ่ รับประทานครั้งละ 1 เม็ด
เด็กอายุ 6-12 ปี รับประทานครั้งละ ½ เม็ด
ถ้ารับประทานเพื่อป้องกันการเมารถ, เมาเรือ ให้รับประทานก่อนเดินทาง ½ ชั่วโมง
ข้อควรระวัง : เมื่อรับประทานแล้วจะทำให้ง่วงนอน มึนงง จึงห้ามขับรถ ขับเรือ หรือทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักร หรือของมีคม เพราะอาจเกิดอันตรายได้ ห้ามใช้ในเด็กอายุต่ำกว่า 1 ปี และไม่ควรใช้ในแม่ระยะให้นมบุตร

ยาขับเสมหะ
มิสต์สกิลแอมมอน (Mist. Scill ammon) ปริมาณขวดละ 180 มล.
สรรพคุณ : ใช้ขับเสมหะในคนที่มีเสมหะ หรือเสลดเหนียว
วิธีใช้ : รับประทานวันละ 3-4 ครั้ง
ผู้ใหญ่ รับประทานครั้งละ 1 ช้อนโต๊ะ
เด็กรับประทานครั้งละ 1-2 ช้อนชา

ยาแก้หืด
ยาเม็ดอะมิโนฟิลลีน (Aminophylline)
สรรพคุณ : ใช้รับประทานแก้หืด
วิธีใช้ : รับประทานเวลาหอบ และรับประทานซ้ำได้ทุก 6-8 ชั่วโมง
ผู้ใหญ่ รับประทานครั้งละ 1-2 เม็ด
เด็กอายุ 6-12 ปี รับประทานครั้งละ ½ -1 เม็ด
ข้อควรระวัง : เมื่อรับประทานยานี้แล้วอาจทำให้คลื่นไส้, อาเจียน, ปวดหัว, ใจสั่น, เบื่ออาหาร

ยาขับลม, แก้ท้องอืด, ท้องเฟ้อ
ยาธาตุน้ำแดง (Mist. Stomachica) ปริมาณขวดละ 180 มล.
สรรพคุณ : ใช้แก้อาการท้องอืด, ท้องเฟ้อ, จุกเสียด, แน่นท้อง, มีลมในท้อง และช่วยเจริญอาหาร
วิธีใช้ : รับประทานวันละ 3-4 ครั้ง หรือเมื่อมีอาการ
ผู้ใหญ่ รับประทานครั้งละ 1-2 ช้อนโต๊ะ
เด็กอายุ 7-12 ปี รับประทานครั้งละ 2 ช้อนชา
เด็กอายุ 4-7 ปี รับประทานครั้งละ 1 ช้อนชา

ยาถ่าย, ยาระบาย
ยาระบายแมกนีเซีย (Milk of magnesia) ปริมาณขวดละ 60 มล.
สรรพคุณ : เป็นยาระบาย
วิธีใช้ : เขย่าขวดก่อนใช้ยา รับประทานก่อนนอน หรือตอนตื่นเช้า
ผู้ใหญ่ รับประทานครั้งละ 2-3 ช้อนโต๊ะ (30-45 มล.)
เด็กอายุ 6-12 ปี รับประทานครั้งละ 1-2 ช้อนโต๊ะ (15-30 มล.)
เด็กอายุ 1-6 ปี รับประทานครั้งละ 1-3 ช้อนชา ( 5-25 มล.)
ข้อควรระวัง : ห้ามใช้ในคนที่เป็นโรคตับ โรคไต โรคหัวใจ หรือเมื่อมีอาการปวดท้อง คลื่นไส้อาเจียน

ยาบำรุงโลหิต
เฟอร์รัสซัลเฟต (Ferrous sulfate)
สรรพคุณ : รักษาโรคโลหิตจางเนื่องจากขาดธาตุเหล็กในผู้ใหญ่ ช่วยบำรุงโลหิต
วิธีใช้ : รับประทานครั้งละ 1-2 เม็ด วันละ 2-3 ครั้ง เมื่อรับประทาน 7-10 วันไปแล้ว จึงจะเห็นผล ควรรับประทานติดต่อกันนาน 1-2 เดือน
ข้อควรระวัง : ยานี้รับประทานแล้วทำให้ถ่ายอุจจาระเป็นสีดำได้ ไม่ถือว่าผิดปกติ ยานี้ไม่ควรรับประทานพร้อมยาลดกรด เพราะอาจทำให้ดูดซึมเข้าร่างกายได้น้อยลง ห้ามใช้ยานี้กับผู้ป่วยที่เป็นโรคธาลัสซีเมีย (มีอาการซีดเหลือง ตั้งแต่เกิด) อาจเป็นอันตรายได้

ยากล่อมประสาท
ไดอะซีแพม (Diazepam) ขนาดเม็ดละ 2 มก.และ 5 มก.
สรรพคุณ : ใช้แก้อาการเครียด คิดมาก กังวล หงุดหงิด นอนไม่หลับ
วิธีใช้ : ใช้ขนาด 2 มก.ครั้งละ 1 เม็ด หรือขนาด 5 มก. ครั้งละ 1/2 เม็ด เวลามีอาการ รับประทานซ้ำได้วันละ 2-3 ครั้ง ถ้าต้องการให้นอนหลับ รับประทานขนาด 5 มก.ครั้งละ 1-2 เม็ด ก่อนนอน
ข้อควรระวัง : ยานี้เมื่อรับประทานแล้วอาจทำให้ง่วงนอน ห้ามขับรถ ขับเรือ หรือทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักร ถ้ารับประทานบ่อยๆ อาจติดได้

ยาสามัญประจำบ้านแผนโบราณ ประกอบด้วย

ยามหานิลแท่งทอง
ยาเขียวหอม
ยาเหลืองปิดสมุทร์
ยาประสะมะแว้ง
ยาจันทน์ลีลา
ยาหอมอินทจักร
ยาวิสัมพยาใหญ่
ยาธาตุบรรจบ
ยาเทพมงคล
ยาประสะกระเพรา
ยาอัมฤควาที
ยาตรีหอม
ยาประสะจันทน์แดง
ยาหอมนวโกฏ
ยาประสระไพรี
ยาประสระกานพลู

ยาสามัญประจำบ้านแผนปัจจุบัน ประกอบด้วย

ยาแก้ปวด, ลดไข้
ยาแก้หวัด, แก้แพ้
ยาแก้อาเจียน, แก้เมารถ, เมาเรือ, วิงเวียน
ยาแก้ไอ
ยาขับเสมหะ
ยาแก้หืด
ยาลดกรด
ยาขับลม, แก้ท้องอืด, ท้องเฟ้อ
ยาแก้ปวดเกร็งในท้อง
ยาแก้ท้องเดิน
ยาถ่าย, ยาระบาย
ยาบำรุงโลหิต
ยาเม็ดวิตามิน
ยาปฏิชีวนะ
ยารักษาบิดอะมีบา
ยารักษามาลาเรีย
ยาถ่ายพยาธิ
น้ำเกลือชนิดรับประทาน
ยาใช้ภายนอก
ยากล่อมประสาท
ยากันชัก ยานอนหลับ
ยาเจริญอาหาร